ÖZET

Bu çalışma, sosyal medyanın tüketici satın alma kararları üzerindeki etkisini amaçlamaktadır. Dijital pazarlamanın kullanımın artmasıyla birlikte, sosyal medya platformları tüketicilerin bilgi edinme, ürün değerlendirme ve satın alma kararlarını şekillendiren kritik bir rol almaya başlamıştır. Ayrıca emojiler, sosyal medya içeriklerine duygusal bir boyut kazandırarak tüketicilerle daha yakın bir bağ kurulmasına olanak sağlamaktadır. Çalışma kapsamında, sosyal medya kullanıcılarının etkileşim düzeyleri, marka algıları ve satın alma davranışları üzerine nicel bir çalışma yapılmıştır. Çevrimiçi bir anket aracılığıyla elde edilen veriler, sosyal medya etkileşimlerinin tüketici davranışları üzerindeki etkisini analiz etmek için kullanılmıştır. Bulgular, sosyal medyada yapılan paylaşımlar ve kullanıcı geri bildirimlerinin tüketici satın alma süreçlerini doğrudan etkilediğini belirlemiştir.  Bu bağlamda çalışma, hem akademik literatüre hem de pratik pazarlama uygulamalarına önemli katkılar sunmaktadır. Gelecekteki araştırmalar, farklı demografik grupların sosyal medya ve emoji kullanımına yönelik tutumlarını daha ayrıntılı incelemelerine olanak sağlayabilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Sosyal Medya, Tüketici Davranışları, Dijital Pazarlama, Satın Alma Kararları

ABSTRACT

This study purposes to explore the impact of social media on consumer purchasing decisions. With the increasing use of digital marketing, social media platforms have assumed a critical role in shaping consumer behavior, particularly in terms of information gathering, product evaluation, and purchase decisions. Additionally, emojis enhance the emotional tone of social media content, enabling brands to establish closer connections with their audiences.

The study employs a quantitative approach to examine social media users’ engagement levels, brand perceptions, and purchasing behaviors. Data collected through an online survey were analyzed to determine the influence of social media interactions on consumer behavior. Findings indicate that social media posts and user feedback directly affect the consumer purchase process. This study contributes significantly to both academic literature and practical marketing strategies. Future research could provide a more detailed examination of the attitudes of different demographic groups toward social media and emoji usage.

Keywords: Social Media, Consumer Behavior, Digital Marketing, Purchasing Decisions, Emoji Usage

GİRİŞ

Dijital çağın hızlı gelişimi, sosyal medyayı bireylerin yaşam tarzları, iletişim yöntemleri ve tüketim alışkanlıkları üzerinde köklü değişiklikler yapan bir platform haline getirmiştir. Günümüzde sosyal medya, yalnızca arkadaşlarla iletişim kurma aracı olarak değil, aynı zamanda bilgi edinme, ürün değerlendirme ve satın alma kararlarını şekillendiren önemli bir platform olmuştur. Tüketiciler, sosyal medya üzerinden markalarla etkileşime geçmekte, ürünler hakkında geri bildirim almakta ve diğer kullanıcıların deneyimlerini gözlemleyerek kendi satın alma tercihlerine yön vermektedir (Akar, 2010).

Geleneksel medya ile kıyaslandığında, sosyal medya platformları daha geniş kitlelere ulaşma, anlık geri bildirim alma ve kullanıcılarla iki yönlü iletişim sağlama avantajları göstermektedir. Özellikle günümüzde genç nesil, sosyal medya aracılığıyla etkileşim kurmayı tercih etmekte ve bu platformları satın alma kararlarını etkileyen önemli bir kaynak olarak kullanmaktadır. Markalar, bu değişimi dikkate alarak sosyal medya stratejilerini yeniden tasarlamakta ve tüketicilerin ilgisini çekmek için yaratıcı kampanyalar oluşturmaktadır (Akdoğan ve Akyol, 2016).

Dijital iletişim araçlarının kullanımının artması ile birlikte, metin tabanlı mesajlaşmada görsel unsurların kullanımında da artış meydana gelmiştir. Bu bağlamda emojiler, mesajların yalnızca ifade gücünü artırmakla kalmamıştır ve aynı zamanda duygusal tonlarını daha belirgin hale getiren önemli bir iletişim aracı olarak karşımıza çıkmıştır. Pazarlama iletişiminde emojilerin kullanımı, markaların hedef kitleleriyle daha içten ve etkili bir ilişki kurmasını sağlamaktadır. Bu görsel semboller, tüketicilerin ilgisini çekmek, marka mesajlarına duygusallık katmak ve etkileşim oranlarını artırmak gibi amaçları bulunmaktadır (Das v.d., 2019).

Bu çalışmanın ana amacı, sosyal medyanın tüketici satın alma kararları üzerindeki etkisini derinlemesine incelemektir. Sosyal medya platformları, kullanıcıların ürünler hakkında bilgi edinmelerine, deneyimlerini paylaşmalarına ve bu bilgileri değerlendirerek kendi satın alma kararlarını şekillendirmelerine olanak tanımaktadır. Kullanıcıların sosyal medya üzerinden sağladığı geri bildirimler, markaların stratejik kararlarını doğrudan etkileyebilmekte ve pazarlama stratejilerinin belirlenmesinde kritik bir rol oynamaktadır.

Araştırma sürecinde, sosyal medya etkileşimlerinin tüketici tercihleri üzerindeki etkisini anlamak amacıyla nicel bir yöntem benimsenmiştir. Bu doğrultuda, çevrimiçi bir anket aracılığıyla sosyal medya kullanıcılarının etkileşim düzeyleri, marka algıları ve satın alma davranışları hakkında veri toplanmıştır. Anket sonuçları, sosyal medya etkileşimlerinin tüketici davranışları üzerindeki etkisini grafikler ve tablolarla görsel olarak analiz etmek amacıyla kullanılacaktır.

SOSYAL MEDYA, EMOJİ ve PAZARLAMA

Günlük yaşamda ve akademik hayatta “sosyal medya” ifadesinin yanı sıra “sosyal ağlar”, “sosyal web” ve “sosyal paylaşım platformları” gibi terimler de sıklıkla kullanılmaktadır. Ancak, bu kavramların tamamını kapsayan bir anlam sunan sosyal medya teriminin tercih edilmesi daha uygun olmaktadır. Sosyal medya, bireylerin açık veya yarı açık profiller oluşturarak diğer kullanıcılarla etkileşimde bulunmalarını ve içerik paylaşımında bulunmalarını sağlayan, web tabanlı hizmetler olarak tanımlanmaktadır (Olgun, 2015).

Sosyal medya, kullanıcıların içerik oluşturma, paylaşma ve değiştirme süreçlerini kolaylaştıran internet tabanlı bir uygulama platformu olarak da ifade edilmektedir. Bu platform, kullanıcılar arasında etkileşimi teşvik etmek ve bilgi akışını hızlandırmak amacıyla çeşitli çevrimiçi araçlar ve mekanizmalar sunmaktadır. Sosyal medyanın temel bileşenleri arasında içerik üretme ve etkileşim bulunmaktadır (Barbieri, 2016). İçerik üretme, kullanıcıların metin, görsel ve video gibi içerikler oluşturarak paylaştıkları bilgileri içermektedir. Etkileşim, kullanıcılar arasındaki iletişimi ve geri bildirim mekanizmalarını ön plana çıkartmaktadır. Bu unsurlar, sosyal medyanın dinamik yapısını ve toplumsal etkileşimi şekillendiren rolünü vurgulamaktadır (Nasir, v.d. 2012).

Aynı zamanda sosyal medya, kullanıcılar arasında etkileşimi teşvik eden dinamik bir yapıya sahiptir. Örneğin, beğenme, yorum yapma, paylaşma ve özel mesajlaşma gibi araçlar, bireyler arasındaki iletişimi arttırdığı gözlemlenmektedir. Eğlence unsuru, sosyal medyanın önemli bir parçasıdır ve kullanıcılar, komik içerikler, oyunlar, müzik ve canlı yayınlar gibi çeşitli formatlarla keyifli zaman geçirmeleri mümkün olmaktadır. Ayrıca, sosyal medya, bireylerin yaratıcılıklarını ifade etmeleri için bir alan olmaktadır. Fotoğrafçılık, yazarlık, müzik ve video prodüksiyonu gibi alanlarda eserlerini paylaşarak geri bildirim alma ve tanınma fırsatı bulunmaktadır. Bunlara ek olarak, sosyal medya, işletmeler için giderek artan bir e-ticaret ve pazarlama aracı haline gelmektedir ve firmalar, bu platformlar aracılığıyla reklamlar, kampanyalar ve ürün tanıtımları yaparak tüketicilerle doğrudan etkileşimde bulunabilmektedir (Huang v.d., 2021).

Sosyal medya araçları, farklı türler ve etkileşim biçimleri ile çeşitlilik göstermekte olup, internet ve sosyal medyadaki hızlı gelişmeler, pazarlama ve reklam alanlarında köklü değişimler meydana getirmiştir. Bu değişim, hedef kitle üzerinde de belirgin etkiler yaratmaktadır. Öne çıkan sosyal medya araçları arasında, bloglar ve Facebook, X, Instagram, LinkedIn, TikTok, Snapchat, YouTube gibi görsel ve içerik paylaşım platformları bulunmaktadır.

Dijital pazarlama, gruplar arasındaki ilişkileri tanımlama ve yorumlama yöntemleri ile tekniklerini içeren bir disiplin olarak tanımlanmaktadır (Cavazza, 2008). Bu bağlamda, dijital pazarlama stratejileri, müşterilerle etkileşim kurma ve sosyal etkileşimleri başlatma amacına olanak sağlamaktadır (Akkaya, 2012). Sosyal ağlar, reklam verenlere geleneksel medyaya kıyasla daha anlamlı ve samimi ilişkiler geliştirme imkanı sunarak, müşterileriyle olan etkileşimlerini güçlendirmektedir. Sosyal ağların kullanımı, bireyler arasında bilgi ve içgörülerle daha etkin bir iletişim kurma imkanı sunduğu düşüncesiyle desteklenmektedir (Das v.d., 2019). Tüketiciler, geleneksel medya kanallarından, özellikle televizyon ve basılı yayınlardan uzaklaşarak sosyal medya platformlarına yönelmektedir. Bu platformlar, satın alma kararlarını etkileyen bilgilere ulaşma amacıyla tercih edilmektedir (Madhuhansi, 2019).

İşletmeler, tüketicilerin faaliyetlerini daha etkin bir şekilde takip edebildikleri bir pazarlama ortamında faaliyet göstermektedir. Bu doğrultuda, işletmelerin sosyal medya aracılığıyla tüketicilerin değişen davranışlarını anlama gerekliliği giderek artmaktadır. Tüketicilerin YouTube, X, Facebook ve TikTok gibi platformlara olan artan ilgileri, pazarlama içeriklerine değerli katkılar sunmaktadır. Sosyal medya araçları, çeşitli özellikleri dolayısıyla farklılık göstermektedir (İşlek, 2012). Akar (2010), günümüzdeki sosyal medya araçlarını sosyal işaretleme sistemleri, bloglar, medya paylaşım platformları, podcasting, mikroblogging, sanal dünyalar ve sosyal ağlar gibi kategorilerde sınıflandırmaktadır. Tüketicilerin satın alma kararları üzerinde etkili olan geleneksel iletişim araçları, yani reklamlar, gazeteler ve televizyonlar, sosyal medyanın artan etkisiyle yerini bu platformlara bırakmıştır ve artık en önemli etken sosyal medya olarak öne çıkmaktadır (Genç, 2015).

Tüketiciler, sosyal medya platformlarında alışveriş öncesi ve sonrası etkileşimlerde bulunarak daha bilinçli kararlar almaktadırlar. İlk olarak, satın almayı düşündükleri ürünler hakkında bilgi toplamak amacıyla arama motorları, bloglar, X, instagram, forumlar ve değerlendirme siteleri gibi kaynaklardan detaylı araştırmalar yapmaktadırlar. Bu platformlardaki diğer tüketicilerin yorumları ve tavsiyeleri, potansiyel alıcılar için son derece değerli olmaktadır. İkinci olarak, tüketiciler satın aldıkları ürün ve hizmetler hakkında hissettiklerini ve düşüncelerini sosyal medya üzerinden paylaşarak memnuniyetlerini veya memnuniyetsizliklerini ifade etmektedirler. Bu durum, ürünlerin özellikleri ve beklentileri ne ölçüde karşıladığı gibi bilgilerin diğer kullanıcılarla paylaşılmasına olanak tanımaktadır (İşlek, 2012). Tüketicilerin sosyal medya üzerindeki bu etkileşimleri, kullanıcılar arasında karşılıklı bir iletişim ortamı yaratmakta ve bu da tüketici davranışlarında önemli değişimlere yol açabilmektedir. Böylelikle, sosyal medya, pazarlama stratejilerinin geliştirilmesinde kritik bir unsur haline gelmekte ve işletmelerin tüketici taleplerine daha etkin bir şekilde yanıt vermelerini sağlamaktadır (Akkaya, 2012). Sosyal medya, tüketiciler arasındaki etkileşimi artırmakta ve işletmelerle tüketiciler arasındaki iletişimi kolaylaştırarak bu davranışları etkileyebilmektedir. Tüketici davranışları, ürünler, hizmetler ve fikirler hakkında araştırma yapma, satın alma, kullanma ve sonrasında elden çıkarma aşamalarında sergilenen davranışların bütününü ifade etmektedir.

Tüketici davranışlarının analizi, pazarlama açısından büyük önem taşımaktadır. Tüketicilerin mevcut ürün ve hizmetler arasında seçim yapma gerekliliği, her üretici için kritik bir unsurdur. Satın alma sürecinde tüketiciler, yalnızca ihtiyaçlarını değil, aynı zamanda ailevi durumları, sosyal çevreleri ve gelir düzeyleri gibi dışsal etkenleri de göz önünde bulundurmaktadır. Bu faktörler, üreticilerin tüketici davranışlarını dikkate alarak pazarlama stratejilerini oluşturmasına zemin hazırlamaktadır. Üreticiler, tüketicilerin davranışlarına göre ürün çeşitliliklerini ve indirimlerini belirlemektedir.

Gerçek anlamda tüketiciyi anlayabilmek için işletmelerin öncelikle tüketici davranışlarını analiz etmesi ve bu analiz sonucunda tüketicinin istek ve ihtiyaçlarını belirlemesi önemlidir. Ayrıca, toplumsal eğilimleri ve değişen trendleri de takip etmeleri gerekmektedir (Yüksel, 2015). Tüketici davranışları, bir ürün veya hizmetin satın alınmadan önceki değerlendirilmesi, satın alma sonrasında kullanım şekli ve bu deneyim sonrasında ortaya çıkan tutum ve davranışlar olarak tanımlanabilmektedir (Erdemir, 2017). Tüketim, bireylerin yaşamlarını sürdürebilmeleri için gerekli olan temel ihtiyaçlardan, istek ve arzularını karşılamaya yönelik harcamalara kadar geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır. İnsanlar, özellikle arzuları doğrultusunda tüketim yapma eğilimindedir. Bu durum da onların tüketimlerini ekonomik, ticari ve sosyal çerçeveler içinde şekillendirmektedir.

Araştırmalar, tüketicilerin sosyal medya üzerindeki olumlu veya olumsuz yorumlarının diğer bireyleri etkilediğini ve bu değerlendirmelerin güvenilir bulunduğunu göstermektedir (Chaturvedi ve Barbar, 2014). Bu bağlamda, sosyal medyanın tüketici satın alma karar süreçlerinin her aşamasında önemli bir rol oynadığı anlaşılmaktadır. Sosyal medya araçlarının yoğun kullanımı, satın alma süreçlerinde ve tüketici davranışlarında değişikliklere yol açmaktadır.

Emojiler, son yıllarda sosyal medya platformlarında hızla popülerlik kazanan bir iletişim aracı olmaktadır. Sosyal medya da paylaşım yapan kişiler, içeriklerine ek anlam katmak veya mesajlarının hedef kitle tarafından daha iyi anlaşılmasını sağlamak amacıyla emojilerden yararlanmaktadır. Bu kullanımın genellikle olumlu sonuçlar etki edeceği düşünülmektedir. Bu etkiler kullanılan emoji türüne bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir.

Emojiler, bir markayı daha sıcak ve erişilebilir bir hale getirmek, pazarlama mesajlarına anlam kazandırmak ve hedef kitlenin duygusal tepkilerini daha etkin bir şekilde harekete geçirmek için önemli bir araç olarak değerlendirilmektedir. Emojilerin kullanımı, tüketicilerle etkileşimi artırmanın ve ürün ya da hizmetler hakkında değerli geri bildirimler elde etmenin etkili yollarından biri olarak öne çıkmaktadır (Vangelov, 2017). Sosyal medya platformları, bu tür etkileşimler için uygun bir zemin olmaktadır. Özellikle Facebook ve Instagram gibi platformların sunduğu araçlar sayesinde, kullanıcıların katılımı farklı yöntemlerle olmaktadır. Örneğin, basit bir anketten bir gönderiye yapılan yorumlara kadar, emojiler hızlı bir şekilde etkileşim toplamanın etkili bir yolu olmaktadır (Hewage ve ark., 2020; Barbieri ve ark., 2016).

Hedef kitlenize bir soru yönelterek yanıt seçeneklerini emojiler aracılığıyla alabilir ve bu sayede yorum etkileşimlerini arttırmak mümkün olmaktadır. Emojilerin bu yaygın kullanımı, onları bilinen bir iletişim aracı haline getirmiştir. Bu durum, Facebook ve LinkedIn gibi platformların kendi emoji tabanlı tepki sistemlerini geliştirmelerine sebep olmuştu. Bu sistemler, kullanıcıların bir gönderi hakkındaki görüşlerini veya duygularını hızlı ve kolay bir şekilde ifade etmelerine olanak tanımaktadır (Taylor  &  Schneider,  1989).

Ayrıca emojiler e-posta pazarlamasında, e-postaların açılma oranlarını artırmada etkili bir araç olarak kullanılmaktadır. Bu durum, emojilerin mesajlara görsel bir çekicilik katması, daha samimi, ilgi çekici bir iletişim tarzı yaratmasıyla ilişkili olmaktadır.  Bu durum, yalnızca açılma oranlarında değil, aynı zamanda e-postaların tekrar açılma sıklığında ve tıklama oranlarında da bir artışa yol açabilmektedir (Zhang,  Wang,  &  Li,  2021).

Speier’a (2015) göre, pazarlama alanındaki profesyoneller, emojilerin artan önemini ve popülaritesini fark etmiş ve bu görsel araçları mobil uygulamalar, e-postalar ve sosyal medya platformlarında pazarlama stratejilerine entegre etmeye başlamışlardır. Emojilerin pazarlama iletişiminde kullanılması, tüketicilerin duygusal tepkilerini etkileyebilecek sonuçlar göstermektedir (Li, Chan ve Kim, 2019). Bu duruma örnek olarak McDonald’s’ın, Londra çevresindeki restoranlarını tanıtmak amacıyla emoji tabanlı bir reklam panosu hazırlaması verilebilmektedir. Söz konusu bu reklam panosun da, trafikteki gecikmelerin nedenlerini simgeleyen yol çalışması ve trafik emojileri yer almakta, gecikme nedeniyle üzgün bir yüz ifadesi kullanılmaktadır. Reklam, McDonald’s logosu ve restorana ulaşmanın sevincini yansıtan gülen yüz emojisiyle sonlanmaktadır (Speier, 2015).

Emoji kullanımının marka iletişimindeki önemini vurgulayan bir başka örnek, her yıl 17 Temmuz’da kutlanan Dünya Emoji Günü’nde markaların sosyal medya hesapları üzerinden yaptıkları paylaşımlarda örnek olmaktadır. Bu bağlamda, Türk Hava Yolları, sunduğu hizmetleri ve tatil, gezi gibi aktiviteleri hatırlatan emojilerle Dünya Emoji Günü’nü kutlamış; Balparmak markası ise doğayı temsil eden emojilerden oluşan bir görsel ve #DünyaEmojiGünü etiketiyle Twitter hesabından bir paylaşım yaparak farkındalık yaratmak istemiştir (Özdemir v.d., 2019). Benzer şekilde, sosyal medya platformu Facebook, kullanıcılarının hesaplarına giriş yaptıklarında ana sayfada özel bir kutlama görseli yayınlayarak emojilerin iletişim üzerindeki olumlu etkisini vurgulamıştır. Bu örnekler, markaların emojileri tüketici etkileşimini artırmak ve duygusal bağ kurmak amacıyla etkin bir şekilde kullandığını belirtmektedir.

ANKET SONUÇLARI VE ANALİZ

Çalışmanın Hipotezi

Bu çalışmada, sosyal medyanın tüketici satın alma kararları üzerindeki etkisini değerlendirmek amacıyla aşağıdaki hipotez önerilmektedir;

• Sosyal medya platformları, tüketicilerin satın alma kararlarını olumlu bir şekilde etkilemekte ve bu etkinin, kullanıcıların sosyal medya ile olan etkileşim düzeyine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir.

Bu hipotez, sosyal medya etkileşimlerinin, marka algısı, ürün tercihleri ve satın alma davranışları üzerindeki etkisini inceleyen bir varsayıma dayanmaktadır.

Çalışmanın Yöntemi

Bu çalışma, nicel bir araştırma yöntemi benimseyerek anket uygulaması ile gerçekleştirilmiştir. Anket, sosyal medyanın tüketici davranışları üzerindeki etkilerini derinlemesine anlamak amacıyla titizlikle yapılandırılmıştır. Araştırma katılımcıları, aktif olarak belirli sosyal medya platformlarını kullanan bireyler arasından seçilmiştir. Anket, katılımcıların sosyal medya etkileşimleri, satın alma tercihleri ve marka algıları hakkında veri toplamak üzere tasarlanmıştır.

Verilerin analizi, görsel yöntemler kullanılarak gerçekleştirilecektir. Anket sonuçları, grafikler, tablolar ve diğer görsel araçlar vasıtasıyla sunulacak ve yorumlanacaktır. Bu yaklaşım, sosyal medya etkileşimleri ile tüketici davranışları arasındaki ilişkiyi daha belirgin hale getirmeyi amaçlamaktadır.

Veri Toplama Aracı

Veri toplama aracı olarak çevrimiçi bir anket formu kullanılmıştır. Anket, demografik bilgiler, sosyal medya kullanım sıklığı, etkileşim türleri ve satın alma kararlarıyla ilgili sorular içermektedir. Anket, Google Forms olan çevrimiçi platformlar aracılığıyla dağıtılarak geniş bir katılımcı kitlesine ulaşılması sağlanmıştır. Toplanan veriler görsel sunum yöntemleri ile değerlendirilmektedir. Veri toplama aracı olarak kullanılan anket formunda, demografik soruların yanı sıra sosyal medya araçlarının kullanımına ilişkin ölçekler ve sosyal medyanın satın alma öncesi ve sonrası tüketici davranışlarına etkisini ölçmeye yönelik ölçekler yer almıştır.

Bulgular

Ankete toplamda 40 kişi katılım göstermektedir.

Şekil 1. Yaş Aralığı Dağılımı

Verilerin çoğu (%47.5) 18-24 yaş aralığındaki bireyleri içeriyor. Bu genç kitle sosyal medya kullanımında oldukça aktif bir grup olarak bilinir ve satın alma kararlarını sosyal medya etkileriyle şekillendirmeye daha yatkındır. Diğer yaş aralıkları ise daha az temsil edilmektedir; 25-34 yaş aralığı %30, 35-44 yaş aralığı %12.5 ve 45 yaş üzeri toplamda %10. Bu, araştırmanın ağırlıklı olarak genç yetişkinlerin ve sosyal medya kullanıcılarının görüşlerini yansıttığını göstermektedir.

Katılımcıların %64.1’i kadın, %35.9’u erkektir. Bu cinsiyet dağılımı, özellikle sosyal medyada ürün ve hizmet incelemeleri, güzellik ve moda gibi kategorilerde daha fazla etkileşimde bulunan kadın kullanıcıların deneyim ve davranışlarına odaklanabileceğin anlamına gelmektedir. Kadınların daha büyük bir yüzdeye sahip olması, sosyal medya ve satın alma davranışlarına dair önemli bilgiler sunabilmektedir.

Şekil 2. Cinsiyet dağılımı

Verilerdeki katılımcıların yarısı (%50) lisans mezunu, %20’si lise mezunu ve %10’u yüksek lisans yapmıştır. “Diğer” kategorisi %20 oranında yer almaktadır. Eğitim düzeyi, tüketicilerin bilinçli kararlar verme ve bilgi arayışında bulunma eğilimlerini etkileyebilmektedir.

Şekil 3.Eğitim durumu dağılımı

Ankete katılanların çoğu %62.5 oranla bekardır. Evli medeni durumuna sahip kişilerin oranı ise %37.5’dur. Sonuçlara göre, katılımcılar arasında bekar olanların oranı evlilere göre daha yüksektir.

Şekil 4.Medeni durum dağılımı

Yapılan anket sonuçlarına göre, katılımcıların büyük bir kısmı 5000-10000 TL arasında bir gelir elde etmektedir. Bu grup, toplam katılımcıların %51.4’ni oluşturarak, en yaygın gelir aralığı olarak dikkat çekmektedir. Bu durum, Türkiye’deki ekonomik zorlukların ve yaşam maliyetlerinin yükselmesinin bir yansıması olarak değerlendirilebilmektedir. İkinci en yaygın gelir aralığı ise 10001-30000 TL’dir. Bu gelir aralığındaki katılımcılar, toplamın %17.1sını oluşturarak, 5000-10000 TL arasında yer alan gruba kıyasla oldukça az bir yüzdedir.  30001-50000 TL ve 50001 TL ve üzeri gelir aralıkları, katılımcıların %17.1’ni temsil etmektedir.

Şekil 5.Aylık Net Gelir Dağılımı

Şekil 6.Meslek dağılımı

Ankete katılanların büyük çoğunluğu öğrencidir ve bu oran %59.0’dır. Çalışan katılımcıların dağılımı %20.5’dur. Bir diğer soru olan anketi katılan kişilerin yaşadığı yer ile ilgilidir.  %85 oranla ankete katılan çoğunluk şehir merkezinde yaşamaktadır.

Şekil 7.Yaşanılan yer dağılımı

Şekil 8.Ailede sosyal medya kullanımı

Ankete katılan kişilerin %50.0 oranında ailesi sosyal medyayı orta seviyede kullanmaktadır. Çok yaygın şekilde kullanan kişilerin ise oranı %50’dir. Ankete katılan kişilerin %77.5 oranında en fazla Instagram uygulamasını kullanmaktadır. X ve Youtube uygulamalarını kullanan kişilerin oranı eşittir ve %7.5 oranındadır. Facebook uygulamasını %5 oranında kişiler kullanırken en az TikTok uygulamasını kullanmaktadırlar.

Şekil 9.Düzenli kullanılan sosyal medya platformu

Çoğu katılımcı sosyal medyada günde 2 saatten fazla zaman geçirmektedir. Bu durum sosyal medya platformlarının günlük yaşantıda geniş bir yer kapladığını belirtmektedir.

Şekil 10.Sosyal Medyada Günlük Ortalama Zaman Harcama Süresi

Şekil 11.Sosyal medya reklamlarını fark etme sıklığı

Verilere göre, katılımcıların sosyal medya reklamlarını fark etme sıklıkları arasında çeşitli eğilimler gözlemlenmektedir. Katılımcıların %40’ı, sosyal medya reklamlarını bazen fark ettiklerini belirtmiştir. Bu durum, kullanıcıların sosyal medya içeriklerine göz atarken reklamların zaman zaman dikkatlerini çektiğini göstermektedir. Sıklıkla ifadesini kullanan katılımcıların oranı ise %35’dir. Bu kullanıcılar, sosyal medya platformlarında daha aktif olan ve reklamların daha fazla dikkatini çeken bireylerdir. Sıklıkla reklamları fark eden kullanıcılar, sosyal medya üzerinde gezinirken reklamların, özellikle de ilgi alanlarına uygun olanlarının, içerik akışında yer aldığını belirtmektedir.

Şekil 12.Sosyal medya reklamlarının satın alma kararına etkisi

%37.5 oranla, sosyal medya reklamlarının bazen satın alma kararlarını etkilediğini belirtmiştir. Bu en büyük grubu oluşturur ve reklamların kısmen dikkate alındığını göstermektedir. %32.5 oran ise sosyal medya reklamlarının nadiren etkili olduğunu söylemiştir. Bu grup, reklamların satın alma kararları üzerinde düşük bir etkiye sahip olduğunu ifade etmektedir. %30 oranla, sosyal medya reklamlarının satın alma kararlarında hiçbir etkisi olmadığını belirtmiştir. Bu grup, reklamların onları etkilemediğini ifade etmektedir.

Şekil 13.Sosyal Medya Yorumlarını İnceleme Alışkanlığı

 

Her zaman (%47.4) yanıtı, çoğu kişinin satın almadan önce sosyal medya yorumlarına dikkat ettiğini göstermektedir. Bazen (%26.3) ve Nadiren (%18.4) yanıtları, daha az sıklıkla yorumlara bakan bir grup olduğunu işaret etmektedir. Hiç (%7.9) yanıtı, sosyal medya yorumlarını dikkate almayan az sayıda kişiyi temsil etmektedir. Bu sonuçlar, sosyal medya yorumlarının çoğu kullanıcı için önemli olduğunu ve satın alma kararını etkileyebileceğini göstermektedir. ​

Şekil 14.Sosyal medyada bir markayı takip etmenin satın alma üzerindeki etkisi

…

…

Anketin bir diğer sorusu ise sosyal medyada bir markayı takip etmenin satın alma üzerindeki etkisi ile alakalıdır. Bazen (%50.0) yanıtı, sosyal medyada bir markayı takibinin kullanıcıların satın alma olasılığını etkileyebileceğini ama sürekli bir bağ kurmadığını göstermektedir. Nadiren (%35.0) ve Hiç (%7.5) yanıtları, çoğu kişinin marka takibinin satın alma kararını sınırlı ölçüde etkilediğini işaret etmektedir. Her zaman (%7.5) yanıtı ise küçük bir grubun bu durumda sürekli etkilenebileceğini göstermektedir. Genel olarak, markaları sosyal medyada takip etmek çoğunlukla etkili olsa da, birçok kullanıcı için kesin bir satın alma güdüsü yaratmaktadır.

Markanın sosyal medya etkileşimi güven seviyesi

Öncelikle, en büyük dilimi oluşturan bazen (%37.5)  yanıtı, birçok katılımcının markanın sosyal medya etkileşiminin güvenlerini zaman zaman artırdığını düşündüğünü ortaya koymaktadır. Bu durum, etkileşimin güven duygusu üzerinde kısmi bir etki yarattığını ancak sürekli bir güven kaynağı olarak görülmediğini göstermektedir. Nadiren (%27.5) yanıtını seçen ikinci büyük grup ise sosyal medya etkileşiminin güven üzerinde çoğunlukla etkisiz kaldığını ifade etmektedir. Bu, markanın sosyal medya faaliyetlerinin güven inşasında her zaman belirleyici bir faktör olarak algılanmadığını ifade etmektedir. Her zaman (%15) yanıtını seçmiş ve sosyal medya etkileşiminin güvenlerini daima artırdığını belirtmiştir. Bu durum, bazı kullanıcılar için markanın sosyal medya etkileşiminin güven üzerinde doğrudan ve sürekli bir etkiye sahip olabileceğini işaret etmektedir. Genel olarak, kullanıcılar sosyal medya etkileşiminin güvene katkı sağlayabileceğini ancak bu etkinin sınırlı veya durumsal olduğunu düşünmektedirler. Markaların güven kazanımı konusunda sosyal medya etkileşimlerinin etkili olabileceği, ancak tek başına yeterli görülmediği ortaya çıkmaktadır.

Viral kampanyaların satın alma kararına etkisi

En büyük dilimi oluşturan bazen(%46.2) yanıtı, kullanıcıların viral kampanyaların bazı durumlarda satın alma kararlarını etkilediğini düşündüğünü göstermektedir. Bu, trendlerin kararlar üzerinde kısmen etkili olduğunu fakat sürekli bir etki yaratmadığını belirtmektedir. İkinci büyük grup olan nadiren (%33.3)yanıtını veren kullanıcılar, viral kampanyaların genelde kararlarını etkilemediğini ifade etmektedir.  Üçüncü sırada yer alan hiç(%15.4) yanıt, kullanıcıların viral kampanyaların kararları üzerinde hiçbir etkisi olmadığını göstermektedir.  Viral kampanyalar bazı durumlarda satın alma kararlarını etkileyebilse de, çoğu katılımcı için bu etki sınırlı ve kararsız durumdadır.

Markaya karşı olumsuz algı oluştuğunda alışverişe devam etme oranı

Katılımcıların çoğu %51.3 oranla bazen yanıtını vermiş, yani olumsuz bir algı oluştuğunda, markadan alışveriş yapmayı bırakma konusunda esnek bir yaklaşım sergilemektedir. İkinci en yüksek oran olan %28.2 ile her zaman seçeneğe ait olup, bu katılımcılar olumsuz bir algı durumunda markadan alışveriş yapmayı bırakma eğilimindedir. Nadiren (%12.8) seçeneğini tercih edenlerin oranı daha düşüktür, bu da algı olumsuz olsa bile alışverişi bırakmayan bir grup olduğunu göstermektedir. Hiç yanıtını verenlerin oranı en düşük seviyede, yani bu kişilerin olumsuz bir algı oluşsa bile alışveriş davranışlarını etkilemediğini söylemek mümkündür.

Sosyal medyada görülen ürün fiyatlarının satın alma davranışına etkisi

En yüksek orana sahip seçenek olan her zaman, yani birçok kullanıcı, sosyal medyada gördükleri ürün fiyatlarının satın alma davranışlarını doğrudan etkilediğini belirtmiştir. %30.8 oranla bazen yanıtı ikinci sıradadır, bu da bazı durumlarda fiyatın etkili olduğunu ancak her zaman belirleyici olmadığını göstermektedir. Bu dağılım, sosyal medya üzerinden görülen fiyatların önemli bir kitle üzerinde etkili olduğunu, ancak bu etkinin kişiden kişiye değişiklik gösterebileceğini belirtmektedir.

Markayla sosyal medya üzerinden doğrudan iletişimin satın alma kararına etkisi

Bu dağılım, doğrudan iletişimin çoğu kullanıcı için satın alma davranışını tamamen belirleyici olmadığını, ancak yine de önemli bir etkiye sahip olabileceğini ortaya koymaktadır. ​​

Sosyal medya hesaplarının aktif olmasının alışveriş isteğine etkisi

Grafikteki dağılım, kullanıcıların çoğunlukla bazen (%44.7) yanıtını verdiğini gösteriyor. Bu sonuç, sosyal medya aktivitelerinin alışveriş kararlarını doğrudan ve her zaman etkileyen bir faktör olmadığını ancak dikkate değer bir etkisi olduğunu ifade etmektedir. Yani, markanın sosyal medya varlığı alışveriş isteğini artırabiliyor fakat bu etki çoğu zaman belirgin olmamaktadır .

Ürün videoları veya incelemelerinin satın alma sürecine etkisi

%46.2 oranla bazen ürün videoları veya incelemelerinin  zaman zaman satın alma kararlarını etkilediğini söylemiştir. Bu en yüksek oran, ürün videolarının çoğu kişi için bir etken olduğunu ancak her zaman belirleyici olmadığını ortaya koyuyor. %25.6 oranla nadiren cevabı ise ürün inceleme videolarının nadiren etkili olduğunu belirtmiştir. Bu grup, bu içeriklerin satın alma kararlarını düşük bir oranda etkilediğini ifade etmektedir.

Aile ve arkadaş önerilerinin satın alma kararına etkisi

Genel olarak, aile ve arkadaş önerilerinin, kullanıcıların satın alma kararlarında önemli ama her zaman belirleyici olmayan bir etkiye sahip olduğu sonucuna varılmıştır. Bu öneriler dikkate alınıyor olsa da, çoğunluk için karar sürecinde zaman zaman etkili olmaktadır. ​​

Sponsorlu içeriklerin satın alma sürecine etkisi

Sponsorlu içeriklerin çoğu kullanıcı üzerinde sınırlı bir etkiye sahip olduğu görülmektedir. Bu içerikler, kullanıcıların yalnızca belirli durumlarda satın alma hızını etkilemektedir. Fakat, birçok kişi bu içeriklerden çok fazla etkilenmemektedir. ​

Sosyal medya kullanarak yeni markalar keşfetme oranı

Şekil 24’de gösterildiği gibi, sosyal medyanın kullanıcıların büyük çoğunluğu için yeni markalar keşfetme sürecinde önemli, fakat her zaman öncelikli olmayan bir rol oynadığını göstermektedir. En fazla yanıt bazen (%60) seçeneğinde toplanmıştır, bu da sosyal medyanın etkisinin durumlara göre değişebildiğini işaret etmektedir.

Şekil 25.Satın alma öncesi sosyal medya üzerinden araştırma oranı

Şekil 25, kullanıcıların bir ürünü satın almadan önce sosyal medya üzerinden araştırma yapma eğilimlerini göstermektedir. %32.5 oranla katılımcılar satın alma öncesi her zaman sosyal medyada araştırma yaptığını belirtmiştir. Bu grup için sosyal medya, satın alma kararlarında düzenli olarak kullanılan bir bilgi kaynağıdır. %37.5 oranla, zaman zaman sosyal medya üzerinden araştırma yaptığını ifade etmiştir. Bu en yüksek oran, sosyal medya araştırmalarının çoğu kullanıcı için belirli durumlarda tercih edildiğini göstermektedir.

Sosyal medyada olumsuz yorumların satın alma kararına etkisi

Sosyal medyada bir ürüne yapılan olumsuz yorumların kullanıcıların satın alma kararlarını nasıl etkilediğini  Şekil 26’da göstermektedir. Genel olarak, sosyal medyada olumsuz yorumlar çoğunlukla satın alma kararını etkileyici bir faktör olarak görülmektedir.

Ürün görsellerinin satın alma kararına etkisi

Şekil 27, sosyal medyada gördükleri ürün görsellerinin katılımcıların satın alma kararlarını nasıl etkilediğini göstermektedir. Sonuçlar, ürün görsellerinin çoğu katılımcı üzerinde orta düzeyde bir etki yarattığını, ancak bazıları için hiç etkili olmadığını göstermektedir.

Şekil 28.Sınırlı stok veya sürekli kampanyaların satın alma kararına etkisi

Son olarak şekil 28, sosyal medyada karşılaşılan “sınırlı stok” veya “sınırlı süreli kampanya” ifadelerinin satın alma kararlarını nasıl etkilediğini göstermektedir. Sonuçlara göre, katılımcıların çoğu bu tür ifadelerden çok fazla etkilenmediği gözükmektedir.

SONUÇ

Çalışma, sosyal medya etkileşimlerinin tüketici davranışlarını yönlendirdiğini ve emojilerin markaların hedef kitle ile duygusal bağ kurmasında önemli bir rol oynadığını göstermiştir.

Bu çalışma, sosyal medya platformlarının tüketici satın alma kararları üzerindeki etkilerini anlamak amacıyla hazırlanmıştır. Elde edilen bulgular, sosyal medya etkileşimlerinin tüketicilerin marka algısı, ürün tercihleri ve satın alma davranışları üzerinde önemli bir rol oynadığı tespit edilmiştir. Çalışma kapsamında bir anket oluşturulmuş ve 40 kişi katılım göstermiştir. Katılımcıların büyük bir kısmını kadınlar oluşturmuştur ve kadın kullanıcıların satın alma kararlarında sosyal medya içeriklerinin daha belirgin bir rol oynadığını ortaya koymaktadır. Çalışmada, kullanıcıların markalara yönelik güvenlerinin sosyal medya etkileşimleriyle kısmen şekillendiği belirlenmiştir. Katılımcıların bazıları markaların sosyal medya etkileşimlerinin güvenlerini bazen artırdığını belirtmiştir. Ancak, sosyal medya etkileşimlerinin sürekli bir güven unsuru olarak algılanmadığı anlaşılmaktadır. Ayrıca, viral kampanyalar ve sponsorlu içeriklerin tüketicilerin satın alma kararları üzerindeki etkisi sınırlı kalmıştır Sosyal medya reklamlarının satın alma kararları üzerindeki etkisi, kullanıcılar arasında farklılık göstermiştir. Benzer şekilde, sosyal medya yorumları, özellikle satın alma öncesi değerlendirme sürecinde önemli bir rol oynamaktadır. Katılımcıların %47,4’ü her zaman sosyal medya yorumlarını incelediklerini belirtmiş, bu da sosyal medya yorumlarının tüketici güveni ve karar süreçlerinde etkili olduğunu göstermektedir. Çalışma, tüketicilerin satın alma kararlarında aile ve arkadaş önerilerinin etkili bir faktör olduğunu ancak bu etkinin durumsal olduğunu göstermiştir.

            Çalışma, sosyal medyanın tüketicilerin satın alma davranışları üzerinde önemli bir etkisi olduğunu doğrulamakla birlikte, bu etkinin bireysel faktörlere, platformların türüne ve kullanıcıların sosyal medya ile olan etkileşim düzeyine göre değişkenlik gösterdiğini belirtmektedir. Ayrıca sosyal medya stratejilerini geliştirirken tüketici beklenti ve algılarını dikkate almalarının önemini vurgulamaktadır. Özellikle hedef kitleye uygun içerikler oluşturmak, kullanıcıların dikkatini çekmek ve güven inşa etmek için kritik bir role sahiptir. Gelecekteki çalışmalar, daha geniş katılımcı grupları ve farklı sektörlerdeki tüketici davranışlarını inceleyerek, sosyal medyanın satın alma kararları üzerindeki etkisinin daha kapsamlı bir şekilde anlaşılmasına katkı sağlayabilecektir.

 

KAYNAKÇA

Akar, E. (2010). Sanal Toplulukların Bir Türü Olarak Sosyal Ağ Siteleri Bir Pazarlama İletişimi Kanalı Olarak İşleyişi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 107–122.

Akdoğan, Ç., ve Akyol, A. (2016). Online Tüketici Yorumlarına Ait Genel Tutum İle Ağızdan Ağıza Pazarlama Arasındaki İlişki. Trakya Üniversity Journal of Social Science, 18(1), 117-134.

Akkaya, S. (2012). İnternetteki Tüketici Yorumlarının Tüketici Satın Alma Davranışlarına Etkisi: “İstanbul Sultanbeyli’de Görev Yapan Öğretmenler Üzerinde Bir Araştırma Çalışması”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Ankara.

Barbieri F., Ronzano, F.,  Saggion, H. (2016) What does this Emoji Mean? A Vector Space Skip-Gram Model for Twitter Emojis. In Language Resources and Evaluation conference, LREC, Portoroz, Slovenia.

Cavazza, F. (2008). Social Media Landscape. Retreived on January 10, 2021, from InternetFredCavazza.net. http://www.fredcavazza.net/2008/06/ 09/social-media-landscape/

Chaturvedi, S., ve Barbar, R. (2014). Impact Of Social Media On Consumer Behavior. Indian Journal of Research in Management Business and Social Sciences, 2(2), 107-114.

Das, G., Wiener, H. J., & Kareklas, I. (2019). To emoji or not to  emoji?  examining  the  influence  of  emoji  on  consumer reactions to advertising. Journal of Business Research, 96, 147-156. doi:10.1016/ j.jbusres.2018.11.007

Erdemir, N. (2017). Sosyal Medyanın Tüketici Davranışı Üzerindeki Etkisi . Tartışma Metinleri . İstanbul : İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış Ticaret Entisüsü.

Genç, Y. E. (2015). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Kullanımı ve Bunun Satın Alma Davranışlarına Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Katip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.

Hewage,  G.  S.,  Liu,  Y.,  Wang,  Z.,  &  Mao,  H.  (2021). Consumer  responses  toward  symmetric  versus  asymmetric facial  expression  emojis.  marketing Letters,  32(2), 219-230. doi:10.1007/s11002-020-09550 -8

Huang,  X.,  Kader,  M. S.,  & Kim,  S. (2021).  Let’s  play with emojis!  How  to  make emojis  more effective  in  social media advertising using promocodes and temporal orientation. journal of  Research  in  Interactive  Marketing.  doi:10.1108/jrim-04-2021-0113

İşlek, M. S. (2012). Sosyal Medyanın Tüketici Davranışlarına Etkileri: Türkiye’deki Sosyal Medya Kullanıcıları Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamamış Yüksek Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Karaman.

Li, X. S., Chan, K. W. A., and Kim, S. (2019). Service With Emoticons: How Customers Interpret Employee Use of Emoticons In Online Service Encounters. Journal of Consumer Research, 45(5), 973-987

Madhuhansi, W. T. (2019). Impact of Social Media Characteristics on Consumer Buying Decision Process in Western Province, Sri Lanka. Global Journal of Management and Business Research, 19(2-E).

Nasir, S., Vel, P., & Mateen, H. (2012). Social media and buying behaviour of women in Pakistan towards the purchase of textile garments.

Olgun, B., (2015), “Sosyal Medyanın Tüketici Satın Alma Davranışları Üzerindeki Etkisi”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, IV,12: 484-507.

Özdemir,G.,  Gökdağ,R., Neslihanoğlu,  S.  (2019).  Sosyal  Medyada  Emoji Kullanımı  ve Anlamlandırılması: Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Örneği, Selçuk İletişim Dergisi, 12(1), 425-443.

Riordan, M. A. (2017). The communicative role of non-face emojis: Affect and disambiguation. Computers in Human Behavior, 76, 75–86. doi:10.1016/j.chb.2017.07.009

Speier, K., (2015).  The Undeniable  Influence  of  The  Emoji. http://www.business2community.com/marketing/the-undeniable-influence-of-the-emoji01340714#k8pSme2bWUKMUsit.99

Şahin, E., & Erdoğan, U. (2021). Yeni Nesil Pazarlama Aracı; Emoji Pazarlama: Emoji Kullanılan Reklamlara İlişkin Tüketici Tutumları Bağlamında Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(3), 1991–2003. Geliş tarihi gönderen https://isarder.org/index.php/isarder/article/view/882

Taylor,  S.  E.,  &  Schneider,  S.  K.  (1989).  Coping  and  the simulation  of  events.  social  Cognition,  7(2),  174-194. doi:10.1521/soco.1989.7.2.174

Thompson, D.  V., Hamilton, R. W.,  &  Petrova, P. K.  (2009). When  mental  simulation  hinders  behavior:  The  effects  of process-oriented  thinking  on  decision  difficulty  and performance. journal of Consumer Research,  36(4),  562-574. doi:10.1086/599325

Vangelov, N.(2017). Emojies in Marketing Communications, Balkan Social Science Review, 10(1), 131-149

Yüksel, D. (2015). Sosyal Medya Pazarlama Faaliyetlerinin Müşterinin Algıladığı Değer Bileşenlerine Etkisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Hatay.

Zhang, Y., Wang, M., & Li, Y. (2020). More than playfulness: Emojis  in  the  comments  of  a  WeChat  official  account. Understanding  Chinese  Social  Media,  4(2),  247-271. doi:10.1075/ip.00048. zha

ANKET SORULARI

Demografik Sorular

1. Yaş aralığınız nedir?

• 18-24
• 25-34
• 35-44
• 45-54
• 55 ve üzeri

2. Cinsiyetiniz nedir?

• Kadın
• Erkek
• Diğer

3. Eğitim durumunuz nedir?

• Lise
• Lisans
• Yüksek lisans
• Doktora

4. Medeni durumunuz nedir?

• Bekar
• Evli
• Diğer

5. Hangi gelir aralığında yer alıyorsunuz? (Aylık net gelir)

• 0-5.000 TL
• 001-10.000 TL
• 001-20.000 TL
• 001 TL ve üzeri

6. Mesleğiniz nedir?

• Öğrenci
• Çalışan
• İşveren
• Emekli
• Diğer

7. Yaşadığınız yer?

• Şehir merkezi
• İlçe merkezi
• Kırsal alan

8. Ailenizde sosyal medya kullanımı ne kadar yaygın?

• Çok yaygın
• Orta seviyede
• Az
• Hiç kullanılmıyor

Sosyal Medya

1. Hangi sosyal medya platformlarını düzenli olarak kullanıyorsunuz?
2. a) Instagram
3. b) Facebook
4. c) Twitter
5. d) TikTok
6. e) Diğer

2. Sosyal medyada günde ortalama ne kadar zaman geçiriyorsunuz?
3. a) 0-1 saat
4. b) 1-2 saat
5. c) 2-4 saat
6. d) 4 saatten fazla
7. Sosyal medya reklamlarını ne sıklıkla fark ediyorsunuz?
8. a) Hiç fark etmiyorum
9. b) Nadiren fark ediyorum
10. c) Bazen fark ediyorum
11. d) Sıklıkla fark ediyorum

4. Sosyal medya üzerindeki reklamlar satın alma kararlarınızı etkiliyor mu?
5. a) Hiç etkilemiyor
6. b) Nadiren etkiliyor
7. c) Bazen etkiliyor
8. d) Çoğunlukla etkiliyor
9. Bir ürünü satın almadan önce sosyal medyada kullanıcı yorumlarını inceler misiniz?
10. a) Hiç incelemem
11. b) Nadiren incelerim
12. c) Bazen incelerim
13. d) Her zaman incelerim

6. Bir markayı sosyal medyada takip etmek, o markadan ürün satın alma olasılığınızı artırıyor mu?
7. a) Hiç artırmaz
8. b) Nadiren artırır
9. c) Bazen artırır
10. d) Her zaman artırır

8. Bir markanın sosyal medya hesaplarındaki etkileşim seviyesi, markaya olan güveninizi artırır mı?
9. a) Hiç artırmaz
10. b) Nadiren artırır
11. c) Bazen artırır
12. d) Her zaman artırır

9. Bir ürünü satın almadan önce sosyal medya üzerinden araştırma yapar mısınız?
10. a) Hiç yapmam
11. b) Nadiren yaparım
12. c) Bazen yaparım
13. d) Her zaman yaparım

10. Sosyal medya üzerinde bir ürüne yapılan olumsuz yorumlar, satın alma kararınızı etkiler mi?

1. a) Hiç etkilemez
2. b) Nadiren etkiler
3. c) Bazen etkiler
4. d) Her zaman etkiler

11. Sosyal medyada sıkça görülen kampanyalar veya indirimler satın alma davranışınızı etkiliyor mu?

1. a) Hiç etkilemez
2. b) Nadiren etkiler
3. c) Bazen etkiler
4. d) Her zaman etkiler

12. Sosyal medya kullanarak yeni markalar keşfediyor musunuz?

1. a) Hiç keşfetmiyorum
2. b) Nadiren keşfediyorum
3. c) Bazen keşfediyorum
4. d) Sıklıkla keşfediyorum

13. Sosyal medyada gördüğünüz sponsorlu içerikler, ürün satın alma sürecinizi hızlandırır mı?

1. a) Hiç hızlandırmaz
2. b) Nadiren hızlandırır
3. c) Bazen hızlandırır
4. d) Her zaman hızlandırır

14. Sosyal medyada gördüğünüz “sınırlı stok” veya “sınırlı süreli kampanya” gibi ifadeler satın alma kararınızı etkiler mi?

1. a) Hiç etkilemez
2. b) Nadiren etkiler
3. c) Bazen etkiler
4. d) Her zaman etkiler

15. Sosyal medyada gördüğünüz “sınırlı stok” veya “sınırlı süreli kampanya” gibi ifadeler satın alma kararınızı etkiler mi?

1. a) Hiç rol oynamaz
2. b) Nadiren rol oynar
3. c) Bazen rol oynar
4. d) Her zaman rol oynar

16. Sosyal medyada gördüğünüz ürünlerin görselleri, satın alma kararınızı ne ölçüde etkiler?

1. a) Hiç etkilemez
2. b) Nadiren etkiler
3. c) Bazen etkiler
4. d) Her zaman etkiler

17. Arkadaşlarınızın veya ailenizin sosyal medyada paylaştığı ürün önerileri, satın alma kararınızı etkiler mi?

1. a) Hiç etkilemez
2. b) Nadiren etkiler
3. c) Bazen etkiler
4. d) Her zaman etkiler

18. Sosyal medya üzerinden doğrudan satın alma deneyimi yaşadınız mı?

1. a) Hiç yaşamadım
2. b) 1-2 kez yaşadım
3. c) Sıklıkla yaşadım
4. d) Çok sık yaşadım

19. Sosyal medya platformlarındaki ürün videoları veya incelemeleri, satın alma sürecinizde ne kadar etkili oluyor?

1. a) Hiç etkili olmuyor
2. b) Nadiren etkili oluyor
3. c) Bazen etkili oluyor
4. d) Her zaman etkili oluyor

20. Bir markanın sosyal medya hesaplarının aktif olması, o markadan alışveriş yapma isteğinizi artırır mı?

1. a) Hiç artırmaz
2. b) Nadiren artırır
3. c) Bazen artırır
4. d) Her zaman artırır

21. Sosyal medya reklamlarında karşılaştığınız yeni ürünleri mağazada arar mısınız?

• Hiç aramam
• Nadiren ararım
• Bazen ararım
• Sıklıkla ararım

22. Sosyal medya üzerinden bir markayla doğrudan iletişim kurduğunuzda, bu deneyim satın alma kararınızı etkiler mi?

Hiç etkilemez

Nadiren etkiler

Bazen etkiler

Her zaman etkiler

23. Sosyal medya platformlarında karşılaştığınız ürünlerin fiyatları, satın alma davranışınızı etkiliyor mu?

1. a) Hiç etkilemez
2. b) Nadiren etkiler
3. c) Bazen etkiler
4. d) Her zaman etkiler

24. Sosyal medya üzerindeki viral kampanyalar veya trendler satın alma kararınızı etkiler mi?

1. a) Hiç etkilemez
2. b) Nadiren etkiler
3. c) Bazen etkiler
4. d) Her zaman etkiler

25. Sosyal medya üzerinden bir markaya karşı olumsuz bir algı oluşturduğunuzda, o markadan alışveriş yapmayı bırakır mısınız?

1. a) Hiç bırakmam
2. b) Nadiren bırakırım
3. c) Bazen bırakırım
4. d) Her zaman bırakırım